اقتصاد ایران

آمریکایی‌ها «هجوم به اقتصاد ایران» را به‌عنوان یکی از راه‌های مهار ایران در نظر گرفته‌اند. بر همین اساس، بعد از توافق هسته‌ای نیز آمریکایی‌ها تلاش کردند چنین القا کنند که چیزی نسبت به قبل عوض نشده است. از همین‌رو، تمام تلاش آن‌ها بر حفظ آن چیزی بود که از آن با عنوان «ریسک سرمایه‌گذاری» در ایران یاد کرده‌اند. کنگره‌ی آمریکا اقداماتی را انجام داد که برآیند کلی آن، جلوگیری از رابطه‌ی اقتصادی سایر شرکت‌ها و کشورها با ایران است. برای مثال، نمایندگان آمریکا با اختلافی اندک، طرحی را تصویب کردند که قدرت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری این کشور را در رفع تحریم‌ها علیه ایران بر اساس توافق هسته‌ای محدود کرده است. 

در ابتدای پیروزی انقلاب برای جلوگیری از آسیب احتمالی از تحریم آمریکا «ستاد بسیج اقتصادی» به دستور شورای انقلاب تأسیس شد. این ستاد چند بخش داشت، بخشی از آن مربوط به روش‌های تبلیغاتی و سیاسی بود که باید در مقابل فشارهای روانی تحریم تدابیری اتخاذ می‌کرد و بخش دیگر مربوط به حوزه‌ی اقتصاد بود. این ستاد تجربه‌ی مفیدی برای تشکیل ستاد اقتصاد مقاومتی است. وقتی دشمن برای رصد تحریم، نهاد ویژه دارد، لزوم تشکیل این ستاد دوچندان می‌شود.

پس از گذشت یک سال از بسته اولیه خروج از رکود بدون گونه هیچ گزارشی از عملکرد آن و ارزیابی نقاط ضعف و قوت آن، دولت اقدام به اجرای بسته تقریباً مشابه با بسته اول و فقط با طرحی ظاهراً نو نموده است. البته روی کاغذ حرف‌های فنی و پرمغزی به کار برده شده است اما آنچه در عمل به‌عنوان بسته خروج از رکود اجرا می‌گردد بسیار بعید است اقتصاد ایران را از این رکود عمیق خارج نماید یا حتی از عمق رکود بکاهد. 

شاید در مواجهه با عبارت بانکداری اسلامی، نخستین پرسشی که در ذهن متبادر شود، پرسش از چیستی بانکداری اسلامی و تفاوت‌های آن با بانکداری متعارف در جهان است. عقیده‌ی برخی از کارشناسان آن است که محور اصلی تمایز بانکداری اسلامی از بانکداری متعارف، بحث حرمت معاملات و تبادلات ربوی است؛ چراکه اسلام ربا را حرام دانسته، اما دیگر درآمدهای سرمایه را ممنوع نکرده است. اما آنچه این دسته از کارشناسان بر آن اشاره دارند، در واقعیت امر، تمایز بانکداری بدون ربا از بانکداری متعارف است.

مشکل از این قرار است که دولت مبتنی بر اینکه آنچه موجب رکود فعلی در بازار شده، کمبود تقاضای مؤثر است که در اثر کاهش قدرت خرید ناشی از کاهش در درآمدها و تورم بوجود آمده، بسته‌ پیشنهادی خود را بصورت یک بسته‌ انبساطی مبتنی بر بدهی‌ بانکی و با استفاده از ظرفیت‌های نظام پولی کشور همچون ابزار کاهش نرخ ذخیره قانونی سپرده‌های مردم در بانک‌ها ارائه نمود.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام:"رکودی که ما در حال حاضر با آن روبه رو هستیم طولانی ترین و عمیق ترین رکودی است که ما با آن مواجهیم. رشد منفی در دو سال گذشته، به یک رشد مثبت سه درصد در سال گذشته رسید ولی دوباره عقبگرد کرد وامسال به رشد یک درصدی رسید. هیچ اقتصادی در دنیا اینگونه نیست. چون معمولا وقتی دوره رکود به پایان می رسد، معمولا رونق شروع می شود و چند سال اقتصاد با رشد و رونق روبه رو است.برنامه ای که امسال دولت برای خروج از رکود ارائه کرده است، بهتر از برنامه سال گذشته است ولی از توان و زور لازم برای خروج کشور از رکود برخوردار نیست و باید تمهیدات جدی تری از سوی دولت در پیش گرفته شود."

باید اذعان داشت ما اساساً در نشانه‌شناسی رکود دچار خطا هستیم. مهم‌ترین شاخص و علامت رکود، موضوع اشتغال است.اگرچه ممکن است در شرایط رکود بنگاه‌ها با مازاد عرضه مواجه شده و این مازاد عرضه تولید آن‌ها را دچار اشکال کند اما اگر این مازاد عرضه با استفاده از شرایط نهادی پولی برگشت کند با ارائه تسهیلات مقطعی، این مشکل حل نخواهد شد؛ یعنی اگر کالاهای ما در یک فضای غیررقابتی تولید شده و به لحاظ قیمت و کیفیت، توانایی رقابت نداشته باشند، تا زمانی که ما این مشکلات را به‌صورت ریشه‌ای حل نکنیم با اجرای چنین بسته‌هایی فقط موجودی انبار برخی از کالاها را به‌طور موقت خالی کرده و این فرآیند در مرحله بعد مجدداً تکرار شده و کالاهای ایرانی با مشکل عدم فروش مواجه خواهند شد.

به نظر می‌رسد تحریک تقاضا که هدف اصلی این بسته به شمار می‌رود دارای عواقب اقتصادی بوده و باید اذعان داشت که با اتخاذ سیاست‌های انبساطی تقاضا نمی‌توان بر رکود تورمی غلبه کرد. مسئولان دولت یازدهم مدعی شده‌اند حتی با اجرای این بسته نیز، تورم را در آینده تک‌رقمی خواهند کرد. روش و مدل اقتصادی دولت برای چنین پیش‌بینی مشخص نیست اما تا آنجا که ما می‌دانیم در سیاست‌های انقباضی تقاضا سرکوب شده و قیمت ثابت می‌ماند اما در حالت عکس با افزایش تقاضا، قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.

تحلیلی بر اهمیت نقش زن و خانواده در منازعه‌ی فرهنگی امروز، انتشار عکس اختصاصی خط حزب‌الله از بازدید رهبر معظم انقلاب از پشت صحنه‌ی فیلم محمد رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله، سیری در اندیشه‌ی امام خامنه ای درباره‌ی اهمیت تاریخی مباهله و نیز خبر رونمایی کتابی با تقریظ رهبر انقلاب از دیگر بخش‌های شماره دوم نشریه خط حزب الله است.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران گفت: نیمه نخست امسال رشد اقتصادی کشور منفی بود که موجب شد تا رکود در اقتصاد حاکم شود به طوری که در 30 سال گذشته چنین رکودی نداشتیم و هر روز در انتظار بسته شدن کارخانه‌ای هستیم.