حماس دیگر هم‌پیمان ایران نخواهد شد. در صورت حل بحران سوریه، رژیم اسد نیز دوام نخواهد یافت. هر چند هیچ‌کس نمی‌داند جانشین اسد چه کسی خواهد بود، اما بر سر این‌که اکثریت اهل سنت در سوریه نقشی اساسی برعهده خواهند داشت اجماع وجود دارد.

«پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»/ النهار، روزنامه برجسته لبنانی با انتشار یادداشتی از سرکیس نعوم به بررسی و تحلیل رویکرد جدید آل سعود در خاورمیانه پرداخته است.

در این یادداشت ادعاهای ضد ایرانی و نتیجه گیری هایی باب میل آل سعود از تحولات منطقه نیز وجود دارد که برای آشنایی مخاطبان با دیدگاه ها مختلف در سطح منطقه و رعایت امانت عینا در ادامه آمده است:

کارشناسان سیاسی برآنند که عربستان سعودی به مقابله‌ی مستقیم با دشمنان خود، به‌ویژه با جمهوری اسلامی ایران روی آورده است، درحالی‌که تا دیروز چنین نبود. اعزام نیرو به همراه دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج [فارس] به پادشاهی بحرین برای دفاع از این رژیم که با خطر اپوزیسیونِ حمایت شده از جانب ایران مواجه است، نشانه‌ی پایان سیاست خویشتنداری و عقب‌نشینی سعودی و تبعات آن است. نکته‌ی جالب این‌که سعودی به‌خاطر این اقدام، توسط هم‌پیمان خود یعنی آمریکا مورد انتقاد قرار گرفت، چون با آن‌ها مشورت نشده بود.قیام مردم سوریه و سردرگمی و یأس موافقان و مخالفان آن، سعودی را نسبت به ادامه‌ی سیاست مقابله‌ی مستقیم و قراردادن دوستان و دشمنان در مقابل امر واقع قانع‌تر کرد.

آمریکا، سعودی را رکن اصلی استراتژی خود می‌داند و به شورای همکاری خلیج [فارس] نیز به‌ دلیل منابع نفت و گاز و موقعیت استراتژیک آن نیاز دارد. فاکتورهایی مانند خودکفایی در زمینه‌ی نفت، تصمیم استراتژیک مبنی بر اهتمام به خاور دور و واگذاری امور خاورمیانه‌ی عربی به هم‌پیمان اروپایی یعنی بریتانیا نیز نیاز مذکور را برطرف نمی‌کند. این هم‌پیمان (بریتانیا) قدرت مالی، نیروی انسانی و نظامی لازم برای اداره‌ی منطقه‌ای با این گستردگی را ندارد. آمریکا نفت خاورمیانه را رایگان برای چین و دیگر مصرف‌کنندگان بزرگ رها نخواهد کرد. این یعنی این‌که بزرگ‌ترین قدرت دنیا بر سر پیمان خود در منطقه خواهد ایستاد. این را هم بدانیم که احتمال دارد آمریکا تلاش کند از طریق گفتگو با دشمنان خود بر دایره‌ی دوستانش بیافزاید و از طریق تعریف منافع مشترک با آن‌ها دوست شود.

تاکتیک جدید سعودی در رابطه با ایران، سوریه، آمریکا و لبنان چگونه خواهد بود؟ ناظران معتقدند حکام عربستان سعودی به دلایل مختلف با ایران به‌صورت مستقیم و بر سر مسائل مهم مذاکره نخواهند کرد: ۱- توازن قوا بین آن‌ها به هم ریخته است. ۲- ایران تلاش خواهد کرد از مذاکره به عنوان حربه‌ای برای روبرو شدن با جامعه‌ی جهانی در پرونده‌ی هسته‌ای و سیاست خود در سوریه استفاده کند. این، یعنی تعیین خط و مشی برای آمریکا و واردکردن زیان مستقیم به سعودی. ۳- مذاکره بین ایران و جامعه‌ی جهانی به‌خصوص با غرب بدون وجود فضای صلح ممکن نیست. در سوریه جنگ برپاست و ایران، شریک استراتژیک رژیم است. جنگ‌های کوچک، اما خطرناک دیگری هم در چند کشور دیگر منطقه برقرار است و آتش فتنه از این کشور به آن کشور در رفت و آمد است که ایران در همه‌ی آن‌ها نقش دارد. سعودی هم شریک این جنگ‌هاست، اما لااقل تاکنون عاملیت کمتری از ایران داشته است. در مورد آمریکا و غرب نمی‌توان با اطمینان گفت که شریک این جنگ‌ها هستند یا بی‌طرفانه عمل می‌کنند. با این وضعیت، مذاکره با ایران برعهده حامی سعودی است و خواهد ماند، هرچند سعودی نمی‌تواند کلا از رابطه با ایران صرف‌نظر کند. آمریکا نیز نمی‌تواند بی‌خیال تفاهم با سعودی یا حمایت از آن شود. به اعتقاد ناظران، سعودی در نهایت به اهداف خود در سوریه دست خواهد یافت و اهداف بلندپروازانه‌ی ایران که در آستانه‌ی تحقق بود شکست خواهد خورد و نفوذ ایران به عراق محدود خواهد شد. حماس دیگر هم‌پیمان ایران نخواهد شد. در صورت حل بحران سوریه، رژیم اسد نیز دوام نخواهد یافت. هر چند هیچ‌کس نمی‌داند جانشین اسد چه کسی خواهد بود، اما بر سر این‌که اکثریت اهل سنت در سوریه نقشی اساسی برعهده خواهند داشت اجماع وجود دارد. البته برخی از کارشناسان معتقدند سعودی برای مقابله با تروریسم با بقای اسد موافقت خواهد کرد، ولی این دیدگاه، برای بسیاری قانع‌کننده نیست، به‌خصوص این‌که سعودی استراتژی مقابله را در سوریه و جاهای دیگر تغییر داده است. در لبنان نیز با موافقت سعودی، تحولات مثبتی برای گذار از بحران طولانی مدت این کشور در حال رخ دادن است. از دیدگاه ناظران، شاهد مرحله‌ی ثبات جدی و زمینه‌سازی برای حل نهایی مشکلات لبنان خواهیم بود. این مساله ربطی به سوریه ندارد و سعی می‌شود کاملا از قضایای سوریه فاصله گرفته شود. البته هیچ‌کس مطمئن نیست که با تشکیل دولت فراگیر لبنان، تمام مشکلات آن پایان خواهد یافت، زیرا لبنان، جزیی از چالش ایران - سعودی، ایران-بین‌المللی و سعودی – اسدی است که برای هیچ‌کدام راه حل قریب‌الوقوعی وجود ندارد.